Morgen 25 jaar geleden zei Günter Schabowski in deze speech
http://www.youtube.com/watch?v=TQiriTompdY dat men vanaf heden vrij kon reizen van West naar Oost. Een memorabel moment. Een moment die Europa misschien voorgoed veranderd heeft.
Het was een aantal dagen al enorm onrustig in Berlijn omgeving. Er waren in de DDR vele opstanden van mensen die wilden dat er meer vrijheid kwam. Men voelde zich onderdrukt en eisten verandering. Dit nadat er vanaf 1986 al veranderingen plaats hadden gevonden in de voormalige Sovjet-Unie. Eerder in het jaar 1989 kwam er in Polen als eerste communistische land een geheel vrije verkiezing en ging de grens tussen Hongarije en Oostenrijk open. Via die grens vluchten heel veel mensen vanuit het oosten naar het westen toe.
Aan alles viel er te zien dat het communisme op omvallen stond. Vanaf Oktober werden de opstanden in de DDR alsmaar groter en sterker. De regeringsleiders waren in paniek en wisten niet wat ze moesten doen. Miljoenen mensen die dreigend staken. Ze besloten dat ze het vrij reizen naar families wilden vergemakkelijken. Schabowski moest dit op 9 november in een persconferentie vertellen.
Deze persconferentie was een unieke gebeurtenis, omdat hij bereid was zonder voorwaarden vooraf vragen van journalisten te beantwoorden.Dit was niet gebruikelijk in de DDR: journalisten kregen altijd van tevoren van de communistische partij te horen wat ze moesten vragen. Zelf vragen bedenken was verboden. In enigszins gebroken Duits stelde een Italiaanse journalist een vraag over een nieuwe reisregeling voor DDR-burgers, waar veel kritiek op was gekomen."Kan men nu zonder reispas reizen?" Vertwijfeld kijkt Schabowski op zijn briefje en concludeert verbaasd dat dat zo is. "En vanaf wanneer?" is de logische vervolgvraag. "Voor zover ik weet... vanaf nu... We hebben besloten dat iedere DDR-burger de grens over mag." Het was 18:57 uur.
"Kan men nu zonder reispas reizen?" Vertwijfeld kijkt Schabowski op zijn briefje en concludeert verbaasd dat dat zo is. "En vanaf wanneer?" is de logische vervolgvraag. "Voor zover ik weet... vanaf nu..." is het allesbeslissende antwoord.
Dit was helemaal niet de oorspronkelijke bedoeling van de leiders van het DDR bestuur, want die wilden nog wel controle behouden. Maar de gehele wereld had het kunnen zien door al die journalisten en het kon dus niet worden teruggedraaid. Zoals ook onderstaand stuk beschrijft.
Schabowski had de tekst van de regeling gekregen van de Egon Krenz, die op 18 oktober 1989 DDR-leider Erich Honecker was opgevolgd. Krenz had in de tekst voor Schabowski niet gezet wanneer de regeling in zou gaan.
Egon Krenz werd die avond van 9 november 1989 nog door het hoofd van de geheime dienst, de Stasi, gebeld. Erich Mielke meldde aan Krenz dat er zich allemaal mensen naar de grens begaven en vroeg om instructies. Krenz wilde eerst nog de minister van Defensie bellen, maar Mielke wilde een beslissing van zijn chef. ‘Eh … wat zou jij doen?’, antwoordde Krenz daarop.
Mielke vond dat Krenz dat als secretaris-generaal van de partij moest beslissen. Krenz hakte de knoop tenslotte door. Hij besloot dat de slagbomen van de grensovergangen open mochten. De grens ging de volgende dag toch open en op een confrontatie met het volk zaten ze niet te wachten, redeneerde hij.
De verwarring die deze mededeling met zich meebracht was enorm groot. Het was onduidelijk wat precies de bedoeling was: werd de grens tussen Oost- en West-Duitsland geopend voor alle Oost-Duitsers of gold het hier een regeling voor personen die de DDR voorgoed wilden verlaten? Het laatste bleek het geval, maar de maatregel had pas de volgende dag in werking mogen treden.
Hoe groot de verwarring was, bleek op de West-Duitse televisie; in de uitzending van het nieuws van zeven uur die avond verschenen de beelden van Schabowski's mededeling pas als zesde item in de uitzending. Pas om acht uur werd duidelijk wat de gevolgen waren: "De DDR opent de grens!" meldde de nieuwslezer van de Tagesschau. Een televisieverslaggever stond voor een nog steeds hermetisch afgesloten Muur en zei enigszins verbouwereerd: "Dus - als ik het goed begrijp - moet de Muur vannacht open gaan ...". Massaal trokken de Oost-Duitsers naar de Muur om te kijken of ze inderdaad naar West-Berlijn konden. De grenswachten bleken net zo overdonderd als alle anderen, richtlijnen ontbraken. Ze wisten niet wat ze moesten doen, net zo min als het leger en de geheime dienst, de Stasi. Zoals veel van zijn collega's, had de bevelhebber van grensovergang Bornholmer Straße drommen mensen voor zijn hekken staan. Om 23:52 nam hij het besluit: “Ze (zijn leidinggevenden) bekijken het maar ... Ik gooi de grens open ... De DDR-burgers zijn vrij.” Kort hierop belde hij met een collega die zijn grensovergang eveneens opende, en al snel volgden er meer. Verbijsterd liepen de Oost-Berlijners naar de andere kant van de grens, waar ze veelal met applaus werden ontvangen. Het leger had gevraagd om toestemming om de grens te verdedigen, maar het enige waar men toestemming voor kreeg was het bewaken van de eigen basis, die het vervolgens dag en nacht bewaakt.
Vrijwel direct na de persconferentie beklimmen tienduizenden mensen de gehate muur om eindelijk ´de andere kant´ te kunnen bekijken. De hele wereld weet dat er iets bijzonders te gebeuren staat en reist in aller ijl naar Berlijn toe.
Te midden van een grandioos volksfeest hakten velen een stuk beton uit het bouwwerk. Dat symbool van het tirannieke bewind van de DDR en de Sovjet-Unie was nu eindelijk na 28 jaar open. Een symbool dat er voor zorgde dat families die sinds 13 augustus 1961 01:00 van elkaar gescheiden waren eindelijk elkaar weer huilend in de armen konden vallen. Maar dus ook een symbool van de scheiding tussen Oost en West. Een muur die Berlijn in twee stukken verdeelde. Zoals ook op deze afbeelding te zien valt.
De volgende dag sprak de West-Duitse bondskanselier Helmut Kohl de verenigde Berlijnse bevolking toe. Hij riep op tot kalmte. De oproep was niet alleen gericht aan DDR-burgers, maar ook aan Sovjetleider Gorbatsjov. Het was maar de vraag hoe de Sovjet-Unie zou reageren op de val van de Muur. Maar Moskou liet al snel blijken niet te zullen ingrijpen. De grens was definitief open en de Muur was gevallen.
Elf maanden later was de hereniging van Duitsland een feit. In 1991 werden nagenoeg alle fysieke resten van de Muur afgebroken en werden brokken als souvenir verkocht. Enkele restanten staan er vandaag de dag nog, waaronder de "Gedenkstätte Berliner Mauer" en de "East Side Gallery".
Iemand die onlosmakelijk verbonden is met de val van de Muur is de acteur David Hasselhoff met zijn liedje Looking for Freedom die hij zong tijdens de val van de muur bij de Brandenburg Tor.
http://www.youtube.com/watch?v=0zXiClnK8oE
Hier nog wat foto´s en filmpjes van het hele gebeuren.
Video´s
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=wnYXbJ_bcLc
http://www.youtube.com/watch?v=uPwenzUrVNE
http://www.youtube.com/watch?v=zmRPP2WXX0U
http://www.youtube.com/watch?v=fK1MwhEDjHg
Bronnen
http://www.nu.nl/weekend/3922935/25-jaar-mauerfall-het-niet-eens-vrije-dag.html#25-jaar-na-dato-de-val-van-de-muur-6
http://historiek.net/berlijnse-muur/1849/
http://www.npogeschiedenis.nl/nieuws/2004/november/Val-van-de-Muur-in-Berlijn.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Berlijnse_Muur
