DeletedUser
Guest
Na mijn mislukte poging om een discussie aan te wakkeren over de gebeurtenissen/ontwikkelingen in Zuid-Amerika, wordt het tijd dat ik een nieuwe discussie ga starten. Ditmaal over een onderwerp waar ik nog niet zo'n duidelijke visie over heb. Het onderwerp betreft namelijk een politieke wetenschappelijke kwestie, waarin het huidige economische systeem ter discussie wordt gesteld. Er zijn talloze takken waartoe deze discussie kan leiden, maar allereerst wil ik graag de focus leggen op een zeer belangrijk element: de organisatiestructuur van grote bedrijven.
Bedrijven vormen de basis van ons economische model. Het top-down marktprincipe in combinatie met een ingrijpende rol van de overheid waar dat nodig is om de economie te sturen. Je hebt de directeur(s)/manager(s) aan de top en daaruit volgt een verdeling die afhankelijk is van de grootte van het bedrijf. Wat in ieder geval duidelijk is, is dat de 'gewone' arbeider onderaan staat, wat de meerderheid van de werknemers vormt. Een essentieel aspect van grote bedrijven is winstmaximalisatie. De personen in bestuursfuncties bij deze grote bedrijven zullen er dus altijd op aansturen om een zo hoog mogelijke winst te behalen, wat de gewone arbeider vaak benadeeld. Lang werken voor een laag loon met weinig tot geen inspraak om iets te veranderen aan het beleid van het bedrijf. Grote bedrijven hebben een totalitaire structuur. De hoge pieten aan de top hebben de macht en bepalen de koers, en de arbeiders voeren het uit, zonder dat de arbeiders enige inspraak hebben over de koers van het bedrijf. Eenzelfde structuur is in stand bij totalitaire staten. Natuurlijk hebben bedrijven te maken met wetgeving en invloed van vakbonden, maar de structuur blijft volledig in tact.
Nu vraag ik me af waarom dit allemaal eigenlijk zomaar geaccepteerd wordt. Er is een duidelijke reden waarom wij een politieke democratie hebben in dit land, namelijk omdat de bevolking zeggenschap wilt over de koers van het land waarin zij leeft en dat de bevolking zelf de macht behoudt over het land en niet overgedragen is aan de visie van een leider. Als er iets is dat wij van de geschiedenis geleerd moeten hebben, is dat macht leidt tot misbruik. Als je de macht hebt om jezelf te bevoordelen terwijl dit anderen benadeelt, zal deze macht veelal ingezet worden. Bij grote bedrijven is dit natuurlijk niet anders. Bedrijven zijn totalitaire instituten met de belangen van de managers en de directeuren in gedachte, en niet de belangen van de arbeiders. De belangen van de arbeiders worden alleen behartigd als de (economische) positie van het bedrijf in geding komt. Bijvoorbeeld als er een onderzoek uitkomt waaruit blijkt dat de werkomstandigheden bij bedrijf X een onvoldoende scoren, of als de media een item maakt over de lange werkdagen en lage salarissen van de arbeiders, of als de arbeiders protesteren tegen de lage lonen. Bedrijven zullen dan compromissen sluiten om de marktpositie van het bedrijf niet in gevaar te brengen.
Om een bepaalde reden wordt er zelden stilgestaan bij de legitimiteit van de machtsstructuur van bedrijven en ik vraag me af waarom dat is. Is dat zo omdat bedrijven geen geweldsmonopolie bezitten en zich niet kunnen beroepen op brute kracht om hun belangen te behartigen, waardoor wij het niet als een bedreiging beschouwen en het nemen zoals het is? Lijkt mij een zeer reële mogelijkheid, er is immers geen bedrijf die genocide heeft gepleegd, maar brute kracht is natuurlijk niet het enige gevaar van machtsinstituten.
Is het dan zo gek om een systeem in te voeren, waarin de werkplaats een democratische vorm gaat aannemen? Je werk is immers de plaats waar je de meeste tijd van je dag besteed, dus is het dan zo vreemd om zeggenschap te krijgen op je werk waar je iedere dag van 9 tot 5 aan het ploeteren bent voor je geld? Dat je kunt meebepalen waar geld in geïnvesteerd wordt, hoe de lonen verdeeld worden, wat de werkomstandigheden moeten zijn en waar het bedrijf zich gaat vestigen. Denk je niet dat er een heel andere koers bevaren wordt als de arbeiders dit bepalen in plaats van de directeuren/managers? Slechts een fractie van de totale werknemers bestaat uit bestuursleden, maar toch bepalen de bestuursleden volledig de koers.
Als wij zulke voorstanders zijn van democratie en dat de wil van het volk wordt uitgevoerd, waarom is het allerbelangrijkste aspect dan verre van democratisch? Dat democratie op de werkvloer heel goed mogelijk is, is aangetoond door Mondragón Cooperative Corporation. Een bedrijf dat gevestigd is in de Baskische regio van Spanje en heeft meer dan 80.000 werknemers. Het is een bedrijf dat het systeem heeft van een economische democratie. De democratie is vergelijkbaar gestructureerd als een politieke democratie, namelijk met verkozen vertegenwoordigers, maar er wordt ook direct gestemd voor belangrijke, strategische plannen. Mondragon is eigenlijk niet echt een bedrijf, maar meer een overkoepeling van instituten. Zo valt er ook een universiteit onder Mondragon, een bank en diverse verschillende bedrijven die producten aanbieden. Een zeer interessante casestudy dus om te analyseren hoe een democratisch bedrijf in z'n werk gaat en of dit niet resulteert in een dramatisch zooitje. Op internet zijn diverse onderzoeken te vinden, maar ook het televisieprogramma Tegenlicht heeft een item gemaakt over Mondragon. Die kan ik zeer aanraden als startpunt. Hier te bekijken!
Ik ben zeer benieuwd naar jullie mening over de organisatiestructuur van grote bedrijven en de Mondragoncase die ik heb aangehaald. Er zijn overigens talloze van zulke coöperaties, maar dit is de meest grote.
Brand los.
Bedrijven vormen de basis van ons economische model. Het top-down marktprincipe in combinatie met een ingrijpende rol van de overheid waar dat nodig is om de economie te sturen. Je hebt de directeur(s)/manager(s) aan de top en daaruit volgt een verdeling die afhankelijk is van de grootte van het bedrijf. Wat in ieder geval duidelijk is, is dat de 'gewone' arbeider onderaan staat, wat de meerderheid van de werknemers vormt. Een essentieel aspect van grote bedrijven is winstmaximalisatie. De personen in bestuursfuncties bij deze grote bedrijven zullen er dus altijd op aansturen om een zo hoog mogelijke winst te behalen, wat de gewone arbeider vaak benadeeld. Lang werken voor een laag loon met weinig tot geen inspraak om iets te veranderen aan het beleid van het bedrijf. Grote bedrijven hebben een totalitaire structuur. De hoge pieten aan de top hebben de macht en bepalen de koers, en de arbeiders voeren het uit, zonder dat de arbeiders enige inspraak hebben over de koers van het bedrijf. Eenzelfde structuur is in stand bij totalitaire staten. Natuurlijk hebben bedrijven te maken met wetgeving en invloed van vakbonden, maar de structuur blijft volledig in tact.
Nu vraag ik me af waarom dit allemaal eigenlijk zomaar geaccepteerd wordt. Er is een duidelijke reden waarom wij een politieke democratie hebben in dit land, namelijk omdat de bevolking zeggenschap wilt over de koers van het land waarin zij leeft en dat de bevolking zelf de macht behoudt over het land en niet overgedragen is aan de visie van een leider. Als er iets is dat wij van de geschiedenis geleerd moeten hebben, is dat macht leidt tot misbruik. Als je de macht hebt om jezelf te bevoordelen terwijl dit anderen benadeelt, zal deze macht veelal ingezet worden. Bij grote bedrijven is dit natuurlijk niet anders. Bedrijven zijn totalitaire instituten met de belangen van de managers en de directeuren in gedachte, en niet de belangen van de arbeiders. De belangen van de arbeiders worden alleen behartigd als de (economische) positie van het bedrijf in geding komt. Bijvoorbeeld als er een onderzoek uitkomt waaruit blijkt dat de werkomstandigheden bij bedrijf X een onvoldoende scoren, of als de media een item maakt over de lange werkdagen en lage salarissen van de arbeiders, of als de arbeiders protesteren tegen de lage lonen. Bedrijven zullen dan compromissen sluiten om de marktpositie van het bedrijf niet in gevaar te brengen.
Om een bepaalde reden wordt er zelden stilgestaan bij de legitimiteit van de machtsstructuur van bedrijven en ik vraag me af waarom dat is. Is dat zo omdat bedrijven geen geweldsmonopolie bezitten en zich niet kunnen beroepen op brute kracht om hun belangen te behartigen, waardoor wij het niet als een bedreiging beschouwen en het nemen zoals het is? Lijkt mij een zeer reële mogelijkheid, er is immers geen bedrijf die genocide heeft gepleegd, maar brute kracht is natuurlijk niet het enige gevaar van machtsinstituten.
Is het dan zo gek om een systeem in te voeren, waarin de werkplaats een democratische vorm gaat aannemen? Je werk is immers de plaats waar je de meeste tijd van je dag besteed, dus is het dan zo vreemd om zeggenschap te krijgen op je werk waar je iedere dag van 9 tot 5 aan het ploeteren bent voor je geld? Dat je kunt meebepalen waar geld in geïnvesteerd wordt, hoe de lonen verdeeld worden, wat de werkomstandigheden moeten zijn en waar het bedrijf zich gaat vestigen. Denk je niet dat er een heel andere koers bevaren wordt als de arbeiders dit bepalen in plaats van de directeuren/managers? Slechts een fractie van de totale werknemers bestaat uit bestuursleden, maar toch bepalen de bestuursleden volledig de koers.
Als wij zulke voorstanders zijn van democratie en dat de wil van het volk wordt uitgevoerd, waarom is het allerbelangrijkste aspect dan verre van democratisch? Dat democratie op de werkvloer heel goed mogelijk is, is aangetoond door Mondragón Cooperative Corporation. Een bedrijf dat gevestigd is in de Baskische regio van Spanje en heeft meer dan 80.000 werknemers. Het is een bedrijf dat het systeem heeft van een economische democratie. De democratie is vergelijkbaar gestructureerd als een politieke democratie, namelijk met verkozen vertegenwoordigers, maar er wordt ook direct gestemd voor belangrijke, strategische plannen. Mondragon is eigenlijk niet echt een bedrijf, maar meer een overkoepeling van instituten. Zo valt er ook een universiteit onder Mondragon, een bank en diverse verschillende bedrijven die producten aanbieden. Een zeer interessante casestudy dus om te analyseren hoe een democratisch bedrijf in z'n werk gaat en of dit niet resulteert in een dramatisch zooitje. Op internet zijn diverse onderzoeken te vinden, maar ook het televisieprogramma Tegenlicht heeft een item gemaakt over Mondragon. Die kan ik zeer aanraden als startpunt. Hier te bekijken!
Ik ben zeer benieuwd naar jullie mening over de organisatiestructuur van grote bedrijven en de Mondragoncase die ik heb aangehaald. Er zijn overigens talloze van zulke coöperaties, maar dit is de meest grote.
Brand los.
